Ngày 05/06/2014, hơn 40 đại diện thuộc 15 tổ
chức XHDS độc lập đã lần đầu tiên tham dự một cuộc họp mặt tại chùa Liên Trì,
quận 2 do hội Cựu tù nhân lương tâm chủ trì (3 lần trước có họp, nhưng quy mô
nhỏ hơn). 15 tổ chức XHDS bao gồm:
- Hội CTNLT, PNNQVN, Hội Ái Hữu tù nhân lương
tâm – chính trị, Bầu bí tương thân, Truyền thông Chúa Cứu Thế, Cao Đài, Phật
giáo Hòa Hảo, Tin lành, Mạng lưới blogger VN, Con đường Việt Nam, Hiệp hội Dân
oan, Liên đới dân oan tranh đấu, Diễn đàn XHDS, Boxit VN.
Tưởng nhớ các anh hùng,
tử sĩ
Trước khi bắt đầu cuộc họp, Hòa thượng Thích
Không Tánh đã kêu gọi các nhóm XHDS dành một phút mặc niệm để tưởng nhớ các
tiền nhân, các anh hùng tử sĩ đã từng hi sinh cho quê hương, tổ quốc.
Hòa thượng giới thiệu về hội:
“Bác sĩ Nguyễn Đan Quế là đồng chủ tịch hội
CTNLT cùng với linh mục Phan Văn Lợi, Phạm Bá Hải là điều phối viên, Phạm Chí
Dũng là phát ngôn nhân, luật sư Nguyễn Văn Đài cũng là thành viên ban điều hành
của hội. Qua thảo luận, hội CTNLT quyết định tạm thời dùng chùa Liên Trì là nơi
đặt trụ sở cho hội. Vì vậy, qua mấy tháng nay có một số nhóm Xã hội dân sự đã
họp mặt tại đây trong tình thương, đoàn kết trong tình huynh đệ, xóa bỏ hết
những tị hiềm và coi nhau như anh em ruột để cùng có một lí tưởng chung là Việt
Nam có tự do, dân chủ, nhân quyền, tự do tín ngưỡng thật sư, làm cho Việt Nam
thoát khỏi lệ thuộc ngoại bang như gần đây TQ đã lấn biển chúng ta. Đó là nỗi
đau khổ của tất cả chúng ta – những ai có lòng yêu nước, nghĩ đến 4.000 năm văn
hiến nước nhà”.
Hòa Thượng cũng nói về những sách nhiễu của
chính quyền:
“Thay mặt chùa Liên Trì và hội CTNLT chào đón
tất cả đại biểu của các hội đoàn dân sự có mặt hôm nay. Chúng tôi rất mừng
vì các vị đã đến được đây vì công an, an ninh có 2 trạm canh đặt ở 2 đầu con
đường. Phái đoàn của Cao Đài bị chặn không cho xe và nên phải đi bộ từ đầu
đường đến chùa. Phái đoàn của Phó tổng lãnh sự Đức cũng bị chặn nên đã phải ra
về.”
Bước tiến mới của XHDS
Bác sĩ Nguyễn Đan Quế đánh giá rằng suốt mấy
chục năm, đây là lần đầu có một buổi họp đông đủ nhiều hội nhóm, thành phần,
tôn giáo, tuổi tác ở mọi nơi về họp. Để có được buổi họp hôm nay, trong điều
kiện còn hạn hẹp về vật chất và đe dọa của chính quyền mà chùa Liên Trì đã đứng
ra giúp các hội nhóm có được buổi họp đông đủ thế này thật là điều rất tốt.
“Đây là lần đầu tiên có một cuộc họp XHDS hoàn
toàn do quần chúng lập ra, nhà nước có chấp nhận hay không là chuyện khác.
Chúng ta có những hoạt động lợi ích cho dân tộc là đã sẵn sàng chấp nhận bị
sách nhiễu. Hôm nay chúng ta gặp nhau được như vậy là quý lắm rồi, chúng ta gặp
nhau trong tinh thần cởi mở, bình đẳng.
Chúng ta chỉ có một nguyện vọng, lí tưởng là
chúng ta muốn đất nước này khá hơn. Mỗi một tổ chức XHDS có một phương cách,
chính sự khác nhau về phương cách, cách làm mới là sự phong phú của phong trào
dân chủ của chúng ta hiện nay.
Đảng Cộng sản ở nước ta chỉ có một đường lối
tuyên truyền và hoạt động gây hậu quả là: bây giờ đất nước rất nghèo nàn, lạc
hậu. Chúng ta phải thiết lập nền dân chủ từ dưới lên, từ chính quý vị, chính
tiếng nói ngày hôm nay, chính các vị dân oan, công nhân và các tôn giáo.
Hôm nay chúng ta cùng trao đổi ý kiến trong tinh
thần thoải mái, yêu thương, thông cảm, coi nhau như anh em, kể tuổi tác, thành
phần xã hội, bằng cấp…” – Bác sĩ Quế chia sẻ.
Quyền tự do hội họp
Chương trình họp mặt của các hội nhóm bàn về
quyền tự do hội họp:
Quyền căn bản của chúng ta là có quyền đến đây
ngày hôm nay mà không bị ngăn cản.
“Vì sao các anh hăm dọa tôi?”
Chúng ta phải tranh đấu để quyền này phải được
công nhận. Quyền cơ bản này các nước trên thế giới đã công nhân, đã thực hiện…
chỉ có những nhà nước độc tài là không công nhận thôi. Sau khi chúng ta có
quyền tự do ngôn luận rồi thì chúng ta phải có quyền tự do hội họp, tự do lập
hội.
“Tôi đi làm nghề gì đi nữa thì tôi phải có quyền
bàn thảo và thành lập công đoàn để tranh đấu có quyền lợi của tôi. Hội đại diện
cho tập thể này để thương thuyết với chủ nhân chứ không phải nhà nước này thành
lập công đoàn như một cánh tay dài đàn áp công nhân”.
Tình hình hiện nay Việt Nam sẽ biến và chắc chắn
phải biến, tất cả tùy thuộc vào sức mạnh XHDS, thời cơ đã có, các XHDS phải
hoạt động mạnh mẽ để VN có được tự do dân chủ, không cho rối loạn, không đổ máu
và không phụ thuộc ngoại bang.
“Cảm ơn giàn khoan
HD-981!”
Đại diện Diễn đàn XHDS, Tiến sĩ Phạm Chí Dũng
phát biểu:
Như Hòa thượng Thích Không Tánh và BS Quế đã
nói, đây là lần đầu tiên sau 1975, nhiều hội nhóm như vậy ngồi lại với nhau.
Trước đây 3 tháng chúng ta đã có những cuộc họp XHDS nhưng chưa bao giờ đông đủ
tập trung 15, 16 hội đoàn như thế này. Tôi cho đây là một sự kiện đầu tiên của
sự thống nhất tương đối và manh nha nào đó cho nền dân chủ ở VN kể từ năm 2007
đến nay.
Cách đây một năm chúng ta thấy rằng việc tập hợp
cơ số người bất đồng ý kiến với nhà nước như vậy là rất khó khăn, còn chỉ hai
năm trước còn là việc không tưởng. Một năm trước vào tháng 6/2013, chính quyền
vẫn còn bắt bớ các blogger… Trong 2 năm gần đây có một sự biến chuyển khá nhanh
dù chúng ta chưa hài lòng, nhưng cũng lí giải cho việc chúng ta được ngồi
lại với nhau hôm nay mà không bị chặn ngoài kia. Vì sao chúng ta không bị chặn
ở nhà trong khi chính quyền chỉ theo dõi dù họ nắm gần như toàn bộ chương trình
của cuộc họp này?
Đặc biệt hôm nay sự có mặt của đại điện giáo hội
PGVNTN và các chức sắc PGHH, Cao Đài và Tin Lành là một điều đặc biệt, vô
cùng đáng quý và vô cùng quan trọng.
Điều đó lí giải vấn đề gì?
Chúng ta nên đặt câu hỏi đó là một xu thế hay
không phải xu thế, để cùng thảo luận hôm nay.
Theo tôi đó là một xu thế, vấn đề này tiếp nối
cuộc gặp mặt mà một số bạn blogger ở đây đã có gặp phái đoàn EU vào ngày
20/5/2014. Đó là lần đầu tiên Liên Minh Châu Âu tổ chức ngay tại thủ đô Hà Nội
cuộc gặp với các hội đoàn dân chủ độc lập và nhà nước mà trước đây chưa hề có.
Đó là một điều đáng ngạc nhiên! Tuy nhiên, nếu họ có thể làm điều đó thì tại
sao ở đây không diễn ra được điều tương tự?
Xu thế thứ hai là tạm lắng một sự kiện gây xáo
trộn toàn bộ đời sống chính trị, xã hội ở Việt Nam là giàn khoan HD-981. Riêng
với bản thân tôi, thật lòng tôi phải “cám ơn giàn khoan HD-981″ vì họ đã gây ra
một sự kiện làm trái tim yêu nước của nhiều người hội tụ lại.
Ở Việt Nam từ xưa đến nay, dù ở trong thời kì
triều đình thối nát rệu rã như thế nào từ Đinh, Lê, Lý, Trần và Hậu Lê, cứ mỗi
khi đất nước lâm nguy thì lòng người lại hội tụ, lại có một “Diên Hồng” nào đó.
Nếu không phải là “Diên Hồng” do triều đình tổ chức thì vẫn có “Diên Hồng” của
lòng dân, trong lòng dân và từ người dân mà ra. Tôi cho cuộc họp này cũng là
một “Diên Hồng” nho nhỏ mà chúng ta tụ họp lại với nhau và để tìm cách phát
triển đất nước, để phát triển được đất nước thì phải làm sao để khắc phục
và hồi phục những khó khăn hiện nay.
Một trong những khó khăn đó là họa xâm lăng của
Trung Quốc, và họ cũng vừa “biếu cho chúng ta một món quà”. Món quà đó cũng
tiếp nối một sự kiện rất quan trọng là: Làm cho một số thành phần chính
khách ở trong trở nên quyết đoán, dứt khoát hơn với xu hướng ngã về các nước
phương Tây so với trước đây là phụ thuộc hoàn toàn vào “thiên triều” Bắc
Kinh.
Đó là một xu hướng tốt
Tôi xin điểm lại một số nét để quý vị thấy là
không phải vô cớ mà sau một tuần xảy ra sự kiện HD-981 và trong bối cảnh tàu
Trung Quốc liên tục xâm lấn, gây hấn tàu Việt Nam thì Tư lệnh quân đội Mỹ ở
châu Á – Thái Bình Dương đã bắn tiếng trên Reuters rằng: “Hoa Kì mong muốn
thiết lập mối quan hệ đối tác chiến lược với Việt Nam”. Theo tôi đó là tín hiệu
rất quan trọng, vì vấn đề đối tác chiến lược từ trước tới giờ chưa được phát ra
từ phía Mỹ.
Vấn đề chiến lược ở đây gắn liền vấn đề an ninh
và quân sự, có nghĩa là người Mỹ bắt đầu chìa tay cho Việt Nam về an ninh và
quân sự. Đó là sự kiện hết sức quan trọng và nó liên quan tới hai vấn đề khác:
một là hiệp định thương mại, đối tác xuyên châu Á- TBD (TPP), và hai là bán vũ
khí sát thương cho VN. Điều đó có nghĩa là nhà nước VN phải coi đây là cơ hội
và phải nắm cơ hội đó, vì sẽ không còn cơ hội nào khác. Nếu họ để vuột mất cơ
hội lần này thì họ sẽ mất tất cả và bị phụ thuộc hoàn toàn vào Trung Quốc, lúc
đó không ai có thể cứu họ được nữa.
Có thể tình hình như thế đã dẫn tới tuyên bố của
Tổng thống Obama về khả năng lần đầu tiên Mỹ điều binh tới biển Đông trong
trường hợp xảy ra xung đột ở Biển Đông. Đó là tuyên bố cứng rắn đầu tiên của
Obama trong hai nhiệm kì nhiệm đương chức của ông về Biển Đông. Điều đó lại dẫn
tới một tuyên bố khác của ông Nguyễn Tấn Dũng ở Việt Nam, cũng là tuyên bố đầu
tiên trong hai nhiệm kì của ông về thái độ có vẻ như hơi cứng rắn về tình hữu
nghị “viễn vông” nào đó với Trung Quốc.
Không phải vô cớ mà vừa rồi ĐBQH Hoàng Hữu Phước
đột ngột xoay 180 độ từ việc chống biểu tình sang đồng thuận với biểu tình. Tôi
có cảm giác rằng trong 10 ngày vừa qua có một sự thỏa thuận nào đó giữa nhà
nước Việt Nam và Hoa Kỳ để một số chính khách VN đột ngột thay đổi thái độ,
quay sang ủng hộ những điều mà chúng ta đang đấu tranh là vấn đề tụ tập, lập
hội, biểu tình và thành lập công đoàn độc lập.
Trên đây là sơ bộ một số nét cho thấy rằng chúng ta ngồi đây an toàn, không
bị ngăn trở là có lý do của nó. “Người ta” không dám ngăn trở vì đây là vấn đề
xu thế chứ không phải người ta không muốn ngăn trở.
Quyền lập hội và công đoàn độc lập
Vấn đề thứ hai là sắp tới chúng ta sẽ bàn về
quyền lập hội và công đoàn độc lập. Tôi cho rằng đã đến lúc chúng ta phải tách
bạch ra là những hội nhóm dân sự làm sao có thể tận dụng được cơ hội trong thời
gian sắp tới. Theo tôi thì trong vòng một năm nay, đây là bước ngoặt thứ hai mở
ra cho XHDS ở VN. Không loại trừ khả năng trong nửa cuối năm 2014 sẽ có đột
biến tổng hợp, trong đó có những đột biến tạo điều kiện cho sự phát triển của
XHDS.
Nhưng điều kiện đó là cái gì nếu chúng ta không
thể thống nhất được, không thể phát triển số lượng và nâng cao về mặt chất
lượng? Mục tiêu của XHDS là phải tác động được tới thể chế chính sách và đổi
mới thể chế . Chính sách có tiêu cực, trong đó có vấn đề công đoàn độc lập, vậy
làm sao chúng ta phải huy động được sức ảnh hưởng đối với 2 triệu công nhân ở
VN, làm sao chúng ta có thể tận dụng được xu thế là nhà nước VN hiện nay đang
phải từng bước chấp nhận không chỉ mô thức XHDS mà phải chấp nhận luôn cả vấn
đề công đoàn độc lập.
Hiện nay VN không thể tham gia TPP nếu không
chấp nhận công đoàn độc lập. Họ cũng đang dần phải chấp nhận công đoàn độc lập
theo phương thức mà họ gọi là phân cấp về địa phương hoặc họ đề nghị ân hạn 5
năm để họ dần thay đổi. Nhưng Hoa Kì không chấp nhận điều đó và người Mỹ đang
nắm cán cân. Sắp tới chúng ta sẽ cần hướng tới những người công nhân, nông dân
và nhiều hơn nữa. (còn tiếp)
