Trà Mi phỏng vấn Tiến sĩ Cù Huy Hà Vũ
(Ảnh: Khải Nguyễn)
Một nhà bất đồng chính kiến nổi tiếng, xuất thân từ
một gia đình ‘công thần’ với đảng cộng sản Việt Nam, cho rằng bao giờ Trung
Quốc chiếm nốt Trường Sa, chính thể Việt Nam thay đổi, mới có thể có liên minh
quân sự giữa Việt Nam với Hoa Kỳ.
Nhận định của Tiến sĩ luật Cù Huy Hà Vũ được đưa ra
giữa bối cảnh tranh chấp Biển Đông tiếp tục leo thang với giàn khoan 981 Trung
Quốc đưa vào khu vực Việt Nam có tuyên bố chủ quyền, làm khơi dậy những tranh
luận về khả năng Việt Nam liên minh quân sự với Mỹ để đối phó với sự xâm lược
từ Bắc Kinh.
Việt-Mỹ có thể đồng hành quân sự với nhau hay không và
lợi-hại của việc này ra sao? Đó cũng là nội dung cuộc trao đổi giữa Trà Mi VOA
Việt ngữ hôm nay với Tiến sĩ luật Hà Vũ, người cách đây 4 năm từng tuyên bố
rằng ‘Đồng hành quân sự với Mỹ là mệnh lệnh thời đại để bảo vệ chủ quyền trước sự lấn lướt của Trung Quốc’
vì ‘chỉ có Mỹ với tư cách cường quốc duy nhất trên thế giới sẵn sàng đối mặt
với Trung Quốc về quân sự’ mới có thể giúp Việt Nam ‘giải bài toán an ninh lãnh
thổ.’
Con trai cố thi sĩ Cù Huy Cận cũng là người đã nhiều
lần kiến nghị giới lãnh đạo Việt Nam tăng cường quan hệ với Hoa Kỳ để bảo vệ
chủ quyền quốc gia trước hiểm họa bành trướng của Trung Quốc.
VOA: Theo ông, với
tình hình hiện nay, về phía Mỹ, chuyện ‘đồng hành quân sự’ với Việt Nam có khả
thi?
TS Cù Huy Hà Vũ: Hoàn
toàn khả thi. Mỹ với tư cách siêu cường thế giới có lợi ích toàn cầu thì mọi
xung đột quân sự trên thế giới đều ảnh hưởng tới quyền lợi của Mỹ, ảnh hưởng
tới bối cảnh hợp tác của Mỹ với các nước. Cho nên, bắt buộc Mỹ phải quan tâm
đặc biệt là hiện nay Trung Quốc đã thể hiện quá rõ ràng hành động xâm chiếm
lãnh thổ của các nước ở Đông Á.
VOA: Khả thi, nhưng
thiện chí của Mỹ trong chuyện ‘đồng hành quân sự’ với Việt Nam ra sao? Với cách
phản ứng của Mỹ trước các hành động của Trung Quốc trên Biển Đông hiện nay dừng
lại ở mức ‘lên tiếng phản đối’ và ‘bày tỏ quan ngại’, người ta nghi ngờ khả
năng Mỹ tiến gần hơn với Việt Nam để ‘tái cân bằng lực lượng’ ở Châu Á là chưa
mấy tích cực. Ý kiến ông thế nào?
TS Cù Huy Hà Vũ: Mọi
người không hiểu đúng chính sách của Mỹ. Mỹ đặc biệt quan tâm đến ổn định ở
Đông Á và tình hình Biển Đông nói riêng. Các hành vi gây xung đột của Trung
Quốc, đương nhiên Mỹ phải đặc biệt quan tâm vì nó làm gián đoạn đường lưu
chuyển của quốc tế. Thế nhưng, việc sẵn sàng can dự từ phía Mỹ để giúp Việt Nam
bảo vệ chủ quyền phải có điều kiện, phải có hiệp ước liên minh quân sự.
VOA: Liệu Mỹ có sẵn
sàng đánh đổi những quyền lợi về thương mại-quân sự với bạn hàng rất lớn là
Trung Quốc để đi bảo vệ những nước nhỏ hơn trong khu vực?
TS Cù Huy Hà Vũ: Không
phải lúc nào quan hệ với nước lớn cũng đè bẹp quan hệ với nước nhỏ. Ở đây còn
có vấn đề chính nghĩa. Nếu chỉ thấy Trung Quốc là nước rất lớn mua hàng hóa của
mình mà mặc kệ Trung Quốc muốn làm gì làm, thì đến lúc nào đó, chính sách chỉ
trọng đồng tiền sẽ dẫn đến việc Trung Quốc dùng sức mạnh quân sự dẹp tan quyền
lợi của Mỹ. Việc Mỹ ủng hộ Việt Nam về mặt quân sự chống lại xâm lược Trung
Quốc cũng chính là bảo vệ quyền lợi của Mỹ, không chỉ bảo vệ đường giao thông
hàng hải ở Đông Á mà còn để khẳng định với Trung Quốc rằng phải chấm dứt ngay
những hành động phiêu lưu quân sự. Tóm lại, Mỹ nhất thiết phải ủng hộ Việt Nam.
Nhưng Mỹ chỉ có thể ký hiệp định liên minh quân sự với một nước có chế độ chính
trị, nếu không hoàn toàn thân thiện, thì cũng không thù địch. Mỹ luôn có chính
sách chống lại chủ nghĩa cộng sản vì đó là chủ nghĩa vô nhân, xâm hại những
quyền căn bản của con người. Bây giờ Việt Nam vẫn duy trì chế độ chống lại con
người ấy mà Mỹ lại ủng hộ chế độ đó thì không khác gì phản lại lý tưởng vì con
người của mình, phản lại các giá trị nhân bản của Mỹ và của thế giới.
VOA: Quan hệ Việt-Mỹ
lâu nay vẫn có những rào cản. Với cuộc đối thoại nhân quyền vừa diễn ra tháng
rồi và tình hình Biển Đông hiện nay, ông dự kiến sẽ trông thấy những điều gì
sắp tới?
TS Cù Huy Hà Vũ: Để
bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ, Việt Nam tất yếu phải liên minh quân sự với Mỹ. Muốn
vậy, Việt Nam phải từ bỏ chế độ độc tài, phải trao lại quyền làm chủ đất nước
cho người dân thông qua bầu cử công khai, tự do, có sự giám sát của Liên hiệp
quốc. Mỹ trong cuộc đối thoại nhân quyền tháng 5 qua đã đòi hỏi Việt Nam cải
thiện nhân quyền, trả tự do cho các nhà bất đồng chính kiến và hủy các căn cứ
pháp lý dựa vào đó bỏ tù họ. Việt Nam cũng đã có những cam kết sẽ cải thiện.
Đây không phải là vấn đề nhân nhượng mà là cái thế bắt buộc Việt Nam phải cải
thiện nhân quyền. Vì nếu không, những thứ khác sẽ ách tắc, từ việc gia nhập
Hiệp định tự do thương mại TPP cho đến sự hỗ trợ từ Mỹ chống xâm lược từ Trung
Quốc. Tuy nhiên, tôi cảnh báo rằng cộng sản Việt Nam nói không đi đôi mà thậm
chí còn ngược lại với hành động. Họ cam kết điều này điều kia với Mỹ và Liên
hiệp quốc với tính chất thủ đoạn, chiến thuật câu giờ để chế độ cộng sản tồn
tại được lúc nào hay lúc nấy. Cho nên, tôi thật sự hoàn toàn không tin tưởng vì
hiện nay đảng cộng sản Việt Nam vẫn đặt lợi ích của họ lên trên lợi ích dân
tộc.
VOA: Nhiều người nói
trong nội bộ đảng vẫn chưa thống nhất được chính sách thân Tây hay thân Tàu vì
giữa lúc Bộ Ngoại giao kêu gọi Mỹ ‘có hành động mạnh mẽ hơn’ để bảo vệ hòa bình
Biển Đông thì Bộ Quốc phòng, tại Đối thoại Shangri-la, nói quan hệ Việt-Trung
nhìn chung tốt đẹp và rằng ngay trong gia đình còn có xích mích huống chi là
các nước láng giềng, va chạm là điều khó tránh khỏi.
TS Cù Huy Hà Vũ: Trong
ban lãnh đạo đảng cộng sản hiện nay không có phe thân Tây hay phe thân Tàu, mà
chỉ có một phe quyết giữ cho được độc tài của đảng cộng sản để cướp bóc hơn nữa
tài sản của nhân dân và quốc gia. Tuy nhiên, trong cách hành xử họ có sự phân
công. Bên đảng tập trung vào chuyện hòa hiếu với Trung Quốc. Bên nhà nước thì
tìm cách kéo sự can thiệp của phương Tây giúp giải tỏa phần nào tâm lý người
dân trước hành vi xâm lược của Trung Quốc vì hiện giờ người dân vô cùng phẫn nộ
trước các chính sách của nhà nước đối với Trung Quốc.
VOA: Theo ông, không
có phe thân Tây hay thân Tàu trong nội bộ đảng, chỉ có một phe thân lợi ích của
chính họ mà thôi. Vậy những điều kiện như thế nào cần và đủ để giới lãnh đạo
Việt Nam bắt buộc phải thay đổi vì quyền lợi đất nước?
TS Cù Huy Hà Vũ: Điều
kiện để họ thay đổi là Trung Quốc tiến tới xâm lược nốt quần đảo còn lại là
Trường Sa. Trong trường hợp đó, nhân dân và quân đội Việt Nam sẽ phải có hành
động chính thức buộc đảng cộng sản từ bỏ quyền lực của mình, lập chính phủ mới
hoàn toàn của dân. Chính phủ đó lúc ấy mới có thể đặt vấn đề liên minh quân sự
với Mỹ và chỉ trong trường hợp đó Mỹ mới có thể giúp Việt Nam về mặt quân sự để
bảo toàn lãnh thổ của Việt Nam ở Biển Đông.
VOA: Có người cho rằng
nếu Việt Nam nghiêng về Trung Quốc thì mất Biển Đông, mất chủ quyền; nhưng
nghiêng về Mỹ thì tự biến mình thành tuyến đầu chống Trung Quốc, đẩy dân tộc
vào nguy cơ xung đột chiến tranh và nhiều rủi ro với Trung Quốc. Ý kiến ông ra
sao?
TS Cù Huy Hà Vũ: Ý
kiến đó hoàn toàn sai lầm. Trong quan hệ quốc tế ngày nay là bảo vệ quyền lợi
của nhau chứ không phải liên kết với nhau để chống lại hay xâm hại quyền lợi
của nước khác.
VOA: Từ kinh nghiệm
của Việt Nam với Mỹ trong quá khứ, cũng có người lo ngại rằng kết thân với Mỹ,
trong trường hợp nào đó, khi quyền lợi của Mỹ ngả nghiêng về một hướng khác thì
Việt Nam cũng có thể bị bỏ rơi một lần nữa.
TS Cù Huy Hà Vũ: Tôi
không nghĩ như vậy. Khi Việt Nam và Mỹ thật sự cần đến nhau thì không có khái
niệm Mỹ bỏ rơi Việt Nam hay ngược lại. Nếu chế độ độc tài của đảng cộng sản Việt
Nam được giải thể thì Mỹ chắc chắn sẽ coi Việt Nam không những là nước bạn, mà
còn là nước có thể hợp tác trong mọi lĩnh vực để cùng nhau phát triển.
VOA: Xin chân thành
cảm ơn ông đã dành thời gian cho cuộc trao đổi này.
Nguồn: VOA Tiếng Việt
